SOR(ry), o co tutaj chodzi?

O co chodzi z przydzielaniem kolorów na SOR? Dlaczego na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym spędza się tak dużo czasu? Ile można czekać na opatrzenie urazu? Czy personel medyczny jest nieczuły i „ma w nosie” czekających na pomoc pacjentów?

Tutaj ratuje się życie

Pamiętacie niedawną kampanię informacyjno-edukacyjną pod hasłem „SOR(RY), tu ratuje się życie”? Właściwie to hasło oddaje w pełni specyfikę Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. SOR nie jest przychodnią. To miejsce, do którego trafiać powinny osoby w zagrożeniu zdrowia lub życia, wypadku, urazu, zatrucia czy nagłego zachorowania. Nie oznacza to, że pomoc nie zostanie udzielona tym, którzy cierpią, choć ich dolegliwości nie stanowią bezpośredniego zagrożenia życia. Jednak trzeba się liczyć z tym, że na SOR spędzimy długie godziny – „w kolejkę” przed nami wejdą wszyscy pacjenci, których stan jest poważniejszy.

Co to jest TRIAGE?

A to, komu w pierwszej kolejności należy się pomoc, pomaga ustalić procedura TRIAGE. Słowo „triage” (wymawiamy: triaż) pochodzi z języka francuskiego i oznacza nadanie priorytetów pierwszeństwa przyjęcia. Pacjent, który zgłasza się na SOR samodzielnie lub jest przywieziony przez Zespół Ratownictwa Medycznego, jest poddawany wstępnej ocenie stanu zdrowia (czyli właśnie triage), a następnie procedurom leczniczym, których wymaga jego stan.

– Pracownik SOR przeprowadzający triage pyta o występujące objawy, czas ich pojawienia się, nasilenie, a także o ogólny stan zdrowia – współistniejące choroby oraz przyjmowane leki. Po takim wstępnym badaniu pacjent otrzymuje informację, do jakiego priorytetu przyjęcia został zakwalifikowany i jak długo będzie czekał na pierwszy kontakt z lekarzem – mówi Anna Napierała, pielęgniarka oddziałowa SOR w WSZ w Kaliszu.

Po dokonaniu rejestracji pacjenta w systemie elektronicznym, osoba odpowiedzialna za triage przekazuje bezpośrednio lekarzowi informację o pacjencie i ustalonym stopniu pilności przyjęcia.

Anna Napierała - pielęgniarka oddziałowa SOR w WSZ w Kaliszu
Anna Napierała – pielęgniarka oddziałowa SOR w WSZ w Kaliszu

Triage – co oznaczają kolory?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (Dz.U. 2019 poz. 1213) po przeprowadzeniu triage pacjent jest przydzielany, w zależności od stopnia pilności udzielenia świadczenia zdrowotnego, do jednej z pięciu kategorii i oznaczony kolorem.

CZERWONY – pomoc natychmiastowa – pacjenci wymagający natychmiastowej stabilizacji podstawowych czynności życiowych, będący w bezpośrednim stanie zagrożenia życia:

  • pacjenci z urazem wielonarządowym,
  • pacjenci po upadku z wysokości,
  • pacjenci nieprzytomni,
  • pacjenci we wstrząsie różnego typu, z drgawkami, z niedrożnością dróg oddechowych, z zatrzymaniem akcji serca lub zaburzeniami rytmu serca bezpośrednio zagrażającymi życiu pacjenta,
  • pacjenci z urazami głowy i zaburzeniami świadomości,
  • pacjenci z oparzeniami twarzy, szyi, krocza, pośladków i oparzeniami dróg oddechowych,
  • pacjenci po urazach drążących głowy, szyi, klatki piersiowej, tułowia,
  • noworodki z zaburzeniami oddychania i krążenia, z saturacją < 95%, z tętnem <120/min.
  • noworodki z gorączką > 38°C.
  • pacjenci będący w hipotermii głębokiej (< 30°C).

POMARAŃCZOWY – pomoc bardzo pilna, czas oczekiwania na badanie do 10 minut – pacjenci z wysokim ryzykiem bezpośredniego zagrożenia życia:

  • pacjenci niestabilni hemodynamicznie,
  • pacjenci z bardzo silnym bólem i towarzyszącymi zaburzeniami wegetatywnymi, pacjenci z wysoką gorączką >39°C,
  • pacjenci z krwotokami zagrażającemu życiu,
  • pacjenci z dużą dusznością i obniżoną saturacją,
  • pacjenci z zaburzeniami świadomości,
  • pacjenci po zatruciach lekami lub związkami chemicznymi,
  • pacjenci z dużym odwodnieniem,
  • dzieci z masą ciała < 10 kg i z oparzeniem >10% pow. ciała,
  • dzieci z otwartymi złamaniami,
  • dzieci z dużymi zranieniami,
  • złamania uda i miednicy,
  • obrażenia kręgosłupa,
  • pacjenci z rozległymi oparzeniami > 15% powierzchni ciała,
  • masywne obrażenia tkanek miękkich,
  • otwarte uszkodzenia stawów, amputacje urazowe,
  • pacjent z bólem w klatce piersiowej,
  • astma -zaostrzenie objawów,
  • cukrzyca – zaostrzenie objawów,
  • pacjenci będący w hipotermii o średnim nasileniu (30-32°C).

ŻÓŁTY – pomoc pilna, czas oczekiwana na badanie do 60 minut:

  • pacjenci stabilni hemodynamicznie i oddechowo, wymagający rozszerzonej diagnostyki i leczenia.
  • noworodki i niemowlęta z problemem medycznym – bez zaburzeń krążenia i oddychania,
  • pacjenci z lekką dusznością bez zaburzeń saturacji, z gorączką do 38°C, z bólami o różnym umiejscowieniu, bez zaburzeń wegetatywnych,
  • pacjenci z pojedynczymi złamaniami,
  • pacjenci ze średnim i lekkim odwodnieniem,
  • odmrożenia,
  • pacjenci będący w hipotermii umiarkowanej (32-35°C),
  • pacjenci z połkniętym ciałem obcym bez cech duszności czy krztuszenia w wywiadzie.

ZIELONY – pomoc odroczona, czas oczekiwania na badanie do 120 min.:

  • pacjenci wydolni krążeniowo i oddechowo wymagający podstawowej diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej,
  • pacjenci z drobnymi urazami,
  • pacjenci z kaszlem, bez cech duszności,
  • pacjenci z objawami infekcji dróg moczowych, oddechowych – z temperaturą ciała < 38°C,
  • pacjenci z bólem ucha,
  • pacjenci z objawami zapalenia spojówek,
  • pacjenci z wywiadem przewlekłych dolegliwości bólowych głowy, brzucha, bez cech zaostrzenia dolegliwości,
  • pacjenci z przewlekłymi zmianami alergicznymi skóry bez cech zaostrzenia dolegliwości.

NIEBIESKI – pomoc odroczona, czas oczekiwania na badanie do 240 min.:

  • pacjenci wydolni krążeniowo i oddechowo nie wymagający podstawowej diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej,
  • pacjenci nie zgłaszający dolegliwości w przebiegu leczonych chorób przewlekłych,
  • pacjenci posiadający skierowanie do szpitala o terminie dłuższym niż 7 dni.

Lekarz rodzinny lub wieczorynka

– Warto zaznaczyć, że osoby, które otrzymały kolor zielony oraz niebieski, zgodnie z prawem mogą być skierowane do poradni udzielającej świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej – lekarza rodzinnego, a wieczorem, w nocy i dni wolne od pracy – na wieczorynkę. I nie jest to równoznaczne z odmową przyjęcia pacjenta – podkreśla Anna Napierała, pielęgniarka oddziałowa naszego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego.

U osób, które pozostają na szpitalnym oddziale ratunkowym, w razie potrzeby dokonuje się ponownej oceny stanu zdrowia (nie rzadziej niż co 90 minut).

W kaliskim szpitalu działa również system TOPSOR – pacjent, który pobiera bilet w specjalnym automacie, na tablicy elektronicznej może obserwować czas przyjęcia.

Co ważne – podany orientacyjny czas dotyczy PIERWSZEGO KONTAKTU Z LEKARZEM, a nie opuszczenia SOR po udzieleniu pomocy. Związane jest to zarówno z czasem trwania poszczególnych procedur medycznych (np. badania laboratoryjne, prześwietlenie oraz specjalistyczny opis uzyskanego zdjęcia itp.).

Źródła:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego (Dz.U. 2019 poz. 1213)

Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz.U. 2020 poz. 882)